Sau khi được Tổng thống Zelensky chính thức xác nhận vào ngày 10-6, cuộc phản công của quân đội Ukraine đã được triển khai với hai hướng tiến công chủ lực và ba mũi vu hồi với kỳ vọng tạo ra biến chuyển trên thực địa lẫn trên bàn đàm phán.
Binh sĩ Ukraine di chuyển trên một con đường gần chiến tuyến ở thành phố Bakhmut, vùng Donetsk ngày 9-6
Tuy nhiên, các kết quả ghi nhận trong tuần lễ đầu tiên của cuộc phản công đang diễn ra cho thấy một kịch bản đột phá vẫn rất khó cho phía Ukraine.
Ukraine phản công trên nhiều mặt trận
Thứ nhất, Ukraine đã thực hiện các hoạt động tấn công thăm dò trước khi chính thức phản công. Chiến thuật này được thực hiện thông qua chuỗi ba động thái nhằm làm suy yếu các nền tảng hậu cần của Nga.
Đầu tiên, quân đội Ukraine sử dụng bệ phóng HIMARS với bom lượn thông minh GLSDB (tầm bắn từ 70 – 150km) và tên lửa Storm Shadow của Anh (tầm bắn 250km) liên tục tấn công hạ tầng quân sự trong các khu vực do Nga kiểm soát.
Khi phía Nga đang tập trung củng cố hệ thống phòng thủ tên lửa ở hậu phương thì quân đội Ukraine tung ra những đợt tấn công nhỏ nhưng dàn trải khắp miền đông để tìm ra những điểm phòng thủ yếu hơn của Nga.
Thứ hai, Ukraine phát huy tối đa lợi thế ở các mũi tiến công chủ lực và vu hồi.
Huy động 12 lữ đoàn (khoảng 35.000 – 50.000 quân) được khối NATO đào tạo chính quy vào hai mặt trận thuộc hướng tiến công chủ lực phía đông (các tỉnh Donetsk, Kharkov và Lugansk) và phía nam (các tỉnh phía tây Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia) dựa trên phát huy các ưu điểm từ chuỗi động thái thăm dò hiệu quả kể trên, phía Ukraine đã liên tục tuyên bố những chiến quả quan trọng và tiến thêm 200 – 500m theo hướng Bakhmut trong ngày 14-6 và 300 – 500m theo hướng Zaporizhzhia chỉ trong ngày 15-6.
Ukraine còn sử dụng các máy bay vũ trang không người lái (drone) nhằm vào các mục tiêu ở bán đảo Crimea. Các tỉnh của Nga và Ba Lan giáp biên giới với Ukraine cũng được báo cáo về các vụ tấn công bằng drone.
Việc Ukraine giành lại quyền kiểm soát khu vực rộng 90km2 và thậm chí có lúc chỉ cách biển Azov có 90km bất chấp nhiều khu vực lầy lội do mưa lớn là một thành tích rất ấn tượng với dư luận.
Thứ ba, Ukraine tiếp tục đẩy mạnh mặt trận gây nhiễu thông tin. Trong đó, điển hình là các cáo buộc từ quân đội Ukraine tố Nga phá hủy con đập trên sông Mokri Yaly và đập Nova Kakhovka nhằm khiến uy tín của Nga giảm sút nghiêm trọng.
Cơ quan An ninh Ukraine còn công bố một đoạn ghi âm nghe lén cuộc gọi được cho là của hai lãnh đạo Nga thừa nhận việc phá hủy nhằm mục tiêu răn đe nhưng lại “vượt quá kiểm soát”.
Nga đáp trả ra sao?
Thứ nhất, Nga chưa lựa chọn biện pháp phòng thủ cứng. Các lực lượng Nga được ghi nhận đã rút lui ở nhiều khu vực thuộc biên giới Donestk và Zaporizhzhia Oblasts nhằm xác định thế trận phản công đang dàn trải quá nhiều mục tiêu của Ukraine.
Sự rút lui để tập trung vào hệ thống phòng tuyến 3 lớp dài 120km được hoàn thành vào tháng 4-2023 được xem là một bước triển khai chiến thuật của Nga nhằm “thả con săn sắt, bắt con cá rô” trước sức phản công ấn tượng ban đầu của quân đội Ukraine.
Thứ hai, Nga tận dụng “bước lùi” để củng cố lực lượng.
Trong bối cảnh đã nảy sinh nhiều xung đột giữa lực lượng lính đánh thuê Wagner với quân đội chính quy, Nga đã đưa ra chủ trương ký hợp đồng nhằm tăng cường khả năng kiểm soát cũng như đảm bảo ràng buộc quyền lợi với các nhóm bán quân sự phục vụ đang hợp tác với Nga.
Mặc dù chưa đạt được sự nhượng bộ từ các lãnh đạo của nhóm Wagner, nhưng sự đồng ý ký kết của lực lượng Akhma người Chechnya vào đầu tháng 6 đã cho thấy tiến trình củng cố gắn kết nội khối các lực lượng Nga. Lực lượng Akhma cũng được Bộ Quốc phòng Nga xác nhận vẫn đang tham gia chiến đấu ở vùng Donbass.
Thứ ba, tăng cường tấn công tên lửa vào Ukraine. Việc duy trì các cuộc tấn công bằng tên lửa tầm xa có độ chính xác cao vào hạ tầng tình báo và quân sự của Ukraine vẫn đang được phía Nga thực hiện.
Sau khi Ukraine tiến hành phản công, chỉ trong ngày 15-6, còi báo động phòng không được xác nhận đã vang lên ở các vùng Kharkov, Poltava, Sumy, Dnepropetrovsk, Nikolaev và Odessa với quy mô rộng lớn và diễn ra đồng loạt hơn.
Nhìn chung, cuộc phản công hiện tại đã giúp Ukraine đạt được nhiều chiến quả ấn tượng hơn hẳn cả sự kỳ vọng từ đầu năm 2023 đến nay.
Tuy nhiên, với các bước tiến chỉ vừa vượt qua “khu vực an ninh” mang tính chất vùng đệm cách phòng tuyến chính của Nga đến 10km, có thể thấy thế khó của Ukraine trong việc tiến xa hơn những vị trí hiện tại.
Mặc dù chiến quả có được đã mang về thêm nhiều nguồn tài trợ mới từ cả châu Âu và khối NATO cho Ukraine, nhưng thế “lùi để tiến” với một loạt các khí tài tầm xa vượt trội cùng với quá trình củng cố gắn kết nội bộ mà phía Nga đang triển khai sẽ tạo nên nhiều cách biệt đáng kể trong thời gian tới.
Một kịch bản đàm phán có vẻ đang được tất cả các bên hướng đến và sẽ được quyết định thời điểm dựa trên kết quà của cuộc phản công này.
Nguồn: tuoitre.vn
