Kiện tổng thống Donald Trump: Không dễ bắt thóp

Tổng thống Donald Trump cùng vợ và con trai út Barron tại Nhà Trắng ngày 17-6

Trong quá trình tranh cử, ứng viên Donald Trump từng chọn giải pháp nói ngược, làm ngược với những gì chính quyền của Đảng Dân chủ đang làm. Vừa qua ông bóc tách từng vấn đề và xử lý theo kiểu giữ lời hứa với cử tri. Ở chiều ngược lại, rõ ràng phe Dân chủ cũng không chịu ngồi yên trong thế thiểu số ở hai viện quốc hội. Với sự hỗ trợ tốt của giới truyền thông vốn đa số không thích thái độ “thù địch” của Tổng thống Trump, phe Dân chủ đã mạnh dạn đi đến những quyết định tấn công vị lãnh đạo Nhà Trắng theo con đường kiện tụng.

Tuần lễ Tổng thống Trump đón sinh nhật thứ 71 (vào ngày 14-6) và đón vợ con lên ở cùng tại Nhà Trắng hóa ra lại là tuần lễ kém vui của ông khi phải đón nhận những đòn tấn công liên tiếp đòi giải thích về việc có xung đột lợi ích hay không. Trong hai ngày 12 và 14-6, ông đón nhận hai “món quà sinh nhật” khá đắng là đơn kiện tập thể của bang Maryland cùng đặc khu thủ đô Washington và của gần 200 nghị sĩ Đảng Dân chủ. Thậm chí có nghị sĩ Dân chủ bóng gió rằng đã viết xong dự thảo đòi phế truất tổng thống để trình ra quốc hội khi phù hợp. Cho đến giờ những yêu cầu đó có vẻ khó thực thi bởi Quốc hội Mỹ đang do Đảng Cộng hòa kiểm soát. Chuyện gì đó có thể xảy ra chỉ là họa may có tình thế thay đổi thế cờ sau lần bầu cử quốc hội giữa kỳ vào tháng 11 năm sau. Vấn đề khó nhằn nhất cho Tổng thống Trump lẫn Đảng Cộng hòa hiện nay có chăng là các cuộc điều tra về khả năng can thiệp của người Nga vào bầu cử Mỹ và những mối quan hệ có thể gây nguy hại cho nước Mỹ giữa người của ông Trump với người của phía Nga. Cuộc điều tra vẫn đang được giữ kín nhưng với vài cú hé lộ ra công chúng kiểu hai cuộc điều trần trước Ủy ban tình báo Thượng viện của cựu giám đốc FBI James Comey hay Bộ trưởng tư pháp Jeff Sessions cho thấy chưa có gì đáng ầm ĩ. Có một điểm cần lưu ý là Tổng thống Trump có sự ủng hộ không hề ít của công chúng. Một thăm dò mới đây cho thấy tỉ lệ ủng hộ ông Trump ở vào mức 50%. Dĩ nhiên con số này có thể chưa đáng tin vì do một công ty thăm dò được cho là thân Đảng Cộng hòa tiến hành. Những thăm dò khác cho thấy tỉ lệ ủng hộ ở dưới mức 40% và tỉ lệ không hài lòng trên 55%. Đó là chưa kể niềm lạc quan kinh tế mà Tổng thống Trump đang đem lại cho số đông người dân Mỹ. Câu hiệu triệu “Nước Mỹ trên hết” của ông vẫn đang chạy tốt và đó là điều khiến không ít chính trị gia Dân chủ phải cân nhắc cho đến tháng 11 năm sau.

Đế chế kinh tế của gia đình Donald Trump bao gồm ít nhất 500 doanh nghiệp hội tụ trong Trump Organization. Tập đoàn kinh tế đa lĩnh vực này, hiện được bàn giao cho hai con trai ông Trump là Eric và Donald Junior, đang hoạt động tại ít nhất 20 quốc gia. Cách chuyển giao này được cho là khiến ông Trump không “cắt đuôi” được hẳn với chuyện làm ăn. Những người tiền nhiệm của ông như Bill Clinton hoặc George Bush đã chuyển giao phần làm ăn của mình cho cái gọi là “blind trust” (một nhóm gồm những người có tiếng là độc lập, phân minh). Người ta cho rằng đế chế này đang hưởng lợi từ vị thế của ông Trump ở Nhà Trắng. Thế nhưng có vẻ chẳng ai dễ chứng minh được vì sao các đoàn khách nước ngoài lại cứ nườm nượp đổ về khách sạn Trump International ở Washington để chịu móc túi trả 735 USD mỗi đêm. Hoặc như chắc cũng chẳng ai phiền trách được Đại sứ quán Kuwait về chuyện chuyển một sự kiện về khách sạn này dù trước đó dự tính tổ chức ở khách sạn thuộc chuỗi Four Seasons. Giới truyền thông tiếp tục chỉ ra rằng nhiều ngân hàng Trung Quốc có vốn nhà nước chuyển sang thuê văn phòng ở các tòa nhà thuộc sở hữu hoàn toàn hoặc một phần của Trump Organization. Dĩ nhiên các đơn kiện hiện tại đều bị cho là mang động cơ chính trị dù mục đích luôn được nói là bảo vệ danh dự, hiến pháp của nước Mỹ. Những người ủng hộ ông Trump dẫn chứng rằng tổng chưởng lý Karl A. Racine của đặc khu Columbia, ông Karl Racine, một trong hai nguyên đơn của ngày 12-6, là người từng góp quỹ tranh cử cho hai ứng viên tổng thống bên Đảng Dân chủ trước đây là Bill Clinton và Barack Obama. Luật sư Sheri Dillon của Tổng thống Trump chỉ giải thích ngắn gọn rằng “việc chi trả tiền phòng khách sạn như thế không phải là quà cáp hay tiền hối lộ chi cả”. Mà nếu tòa án Mỹ có chấp thuận xem xét đơn kiện và tiến hành các thủ tục pháp lý thì đó sẽ là một cuộc chiến pháp lý kéo dài. Thắng thua sẽ còn khó đoán. Có chăng cần lưu ý nhận định của ông John Dean mới đây. Vị cựu cố vấn pháp lý của Nhà Trắng thời cố tổng thống Richard Nixon, năm nay 79 tuổi, đã nhận định: “Ông Trump chỉ giữ cho mình những luật sư từng bảo vệ ông ấy trong các vụ ly dị trước đây hoặc trong những vụ kiện tụng về thóa mạ. Không ai trong số họ có kinh nghiệm thực sự trong những vụ về cản trở luật pháp hay phế truất. Ông Nixon từng phạm sai lầm như thế”. Cần biết ông John Dean chính là người từng tìm cách ém nhẹm bê bối Watergate nhưng sau đó đã “bẻ cò” quay sang hợp tác với luật pháp để tránh án tù. Ông ta từng góp phần khiến ông Nixon từ chức tổng thống năm 1974!