Vụ ám sát nhà khoa học hạt nhân Mohsen Fakhrizadeh có nguy cơ khơi mào làn sóng bạo lực giữa Iran, Israel và Mỹ; đẩy chính quyền mới ở Washington vào tình thế ngặt nghèo khi tái thiết quan hệ với Tehran.
Các quan chức Iran liên tiếp tuyên bố sẽ trả thù cho ông Fakhrizadeh, người đã thiệt mạng khi chiếc xe chở ông bị tập kích ở Absard, hạt Damavand, gần thủ đô Tehran, hôm 27/11.
Trong một thông điệp đăng lên Twitter, Ngoại trưởng Iran mô tả vụ ám sát là hành động “hèn nhát – với những dấu hiệu nghiêm trọng về vai trò của Israel”. Tổng tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Iran cảnh báo sẽ “trả thù đích đáng” những kẻ giết hại nhà khoa học.
 |
| Người biểu tình cầm ảnh Mohsen Fakhrizadeh trong một cuộc tuần hành phản đối vụ ám sát nhà khoa học hạt nhân này ở Tehran. |
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đến nay chưa đưa ra bình luận nào, dù nhiều khả năng ông cùng với Thái tử Ảrập Xêút Mohammed bin Salman và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã bàn cách đối phó với Iran trong một cuộc gặp tại Neom ở Ảrập Xêút hôm 29/1, theo CNN.
Hãng tin này dẫn lời Amos Yadlin, Giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu An ninh quốc gia Israel, nói rằng có thể ba ông đang lên kế hoạch hành động trước khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức và tái lập quan hệ với Iran.
Ngoại trưởng Ảrập Xêút phủ nhận cuộc họp được tổ chức.
Hôm 28/11, Tổng thống Iran Hassan Rouhani quy trách nhiệm cho Israel về vụ ám sát nhưng tuyên bố sẽ chỉ đáp trả “đúng thời điểm”. Tuy nhiên, bối cảnh của vụ tấn công – xe chở ông Fakhrizadeh bị tập kích giữa ban ngày ngay phía đông thủ đô Tehran – được đánh giá là phơi bày sự yếu kém về an ninh của nước Cộng hòa Hồi giáo.
Chưa rõ liệu Mỹ có biết trước về vụ việc hay không.
Theo New York Times, hồi đầu tháng, Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu các cố vấn cấp cao tìm hiểu khả năng tiến hành một cuộc không kích nhằm vào cơ sở hạt nhân then chốt của Iran sau khi Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) ra báo cáo kết luận kho uranium của Iran lớn gấp 12 lần so với giới hạn đặt ra theo thỏa thuận hạt nhân 2015.
Tại cuộc họp, Phó Tổng thống Mike Pence và ông Pompeo cùng với nhiều trợ tá khác khuyến cáo một cuộc tấn công như vậy có thể dẫn tới xung đột rộng hơn, tiềm tàng những hậu quả khủng khiếp đối với Mỹ.
Sau vụ ám sát Fakhrizadeh, Tổng thống Trump đã chia sẻ thông điệp của một nhà báo Israel trên Twitter rằng, Fakhrizadeh là giám đốc cơ quan quân sự bí mật của Iran và bị tình báo Israel Mossad truy lùng nhiều năm. Cái chết của ông này là một cú giáng lớn về tâm lý và chuyên môn đối với Iran.
 |
| chiến trường vụ tập kích giết chết ông Mohsen Fakhrizadeh. |
Theo CNN, thời điểm ông Fakhrizadeh bị ám sát rất đáng chú ý. Washington đang tiến vào giai đoạn tiềm tàng nguy hiểm vì sắp tròn một năm tướng cấp cao Iran Qasem Soleimani thiệt mạng trong một cuộc không kích của Mỹ ở Iraq (3/1/2020). Giờ đây, cái chết của nhà khoa học hạt nhân hàng đầu sẽ càng “đổ thêm dầu vào lửa”.
Bên cạnh đó, Mỹ cũng đang rục rịch quá trình chuyển đổi chính quyền, với Tổng thống Trump chỉ còn ít tuần nữa là kết thúc nhiệm kỳ. Do vậy, vụ việc có thể gây khó khăn cho chính quyền mới của ông Joe Biden. Tổng thống đắc cử Mỹ muốn trở lại với thỏa thuận hạt nhân 2015 và một đòn trả đũa bạo lực của Iran cũng đủ xóa mất cơ hội nối lại đàm phán.
CNN cho rằng Iran đang cân nhắc các lựa chọn. Lực lượng Vệ binh Cách mạng của nước này, vốn vẫn còn tức giận về cái chết của tướng Soleimani, nhiều khả năng sẽ yêu cầu hành động nhanh chóng. Lãnh tụ Tối cao Ayatollah Ali Khamenei cũng đã yêu cầu trả thù và thề sẽ tiếp tục các hoạt động “khoa học” của đất nước.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều chính trị gia ôn hòa ở Tehran có thể muốn hợp tác với chính quyền sắp tới của Mỹ, nhằm được dỡ bỏ cấm vận trong bối cảnh kinh tế Iran đang khốn khó chật vật vì đại dịch Covid-19.
Liệu Iran có hướng cơn thịnh nộ của mình vào Mỹ hay tập trung trả đũa Israel sau cái chết của ông Fakhrizadeh? Và câu hỏi lớn hơn là, nếu trả đũa nhằm vào đất nước Do Thái, Iran sẽ dùng chiêu đòn gì?
Nguồn: vietnamnet
