Đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông lọt tốp dự án chậm tiến độ, “đội” vốn hơn 9.200 tỷ

Bộ GTVT vừa có văn bản số 11616 do Thứ trưởng bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông ký, báo cáo Thủ tướng về tình hình thực hiện các công trình, dự án trọng điểm ngành giao thông vận tải. Trong đó, có nhiều nội dung đang được dư luận quan tâm.

Bộ GTVT xin tạm ứng vốn cho dự án đường sắt

Báo cáo Thủ tướng về 7 dự án đường sắt với tổng mức đầu tư khoảng 195.444 tỷ đồng, bộ GTVT cho biết: Trong số 7 dự án đường sắt, có tiểu dự án đường sắt Hạ Long – Cái Lân với tổng mức đầu tư 1,511 tỷ đồng (thuộc dự án đường sắt Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân) đã hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Dự án đang dừng giãn tiến độ đó là tuyến Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân, tổng mức đầu tư là 7.664 tỷ đồng. Cùng với đó là 1 dự án chuẩn bị khởi công là tuyến số 2 Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo tổng mức đầu tư là 19.555 tỷ đồng.

Ngoài ra, 5 dự án đường sắt lớn đang được thực hiện với tổng mức đầu tư 168.244 tỷ đồng gồm: Tuyến số 1 Bến Thành – Suối Tiên; Tuyến số 2 Bến Thành – Tham Lương; 3 là Cát Linh – Hà Đông; 4 là Nhổn – Ga Hà Nội, 5 là tuyến Yên Viên – Ngọc Hồi.

Về tiến độ thực hiện 5 dự án đường sắt, bộ GTVT cho rằng: Dự án đường sắt đô thị TP.HCM, tuyến số 1 Bến Thành – Suối Tiên (khởi công từ tháng 8.2012, dự kiến hoàn thành trong năm 2020): Đến nay, giá trị sản lượng đạt 56,9%, dự án chưa được ghi kế hoạch vốn năm 2018, hiện đang thanh toán từ vốn tạm ứng ngân sách TP.HCM 1.000 tỷ đồng trong khi chờ Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư.

Trên cơ sở kết luận của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 24, ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, bộ GTVT đã có văn bản gửi ban cán sự Đảng Chính phủ về dự thảo báo cáo xin ý kiến về điều chỉnh tổng mức đầu tư tuyến 1,2.

Đối với dự án đường sắt đô thị TP.HCM, tuyến số 2 Bến Thành – Tham Lương (khởi công tháng 8.2010, dự kiến điều chỉnh hoàn thành trong năm 2024): Dự án có 9 gói thầu, trong đó gói thầu CP1 đang nghiệm thu, bàn giao đưa vào sử dụng, các gói thầu còn lại đang triển khai công tác lựa chọn nhà thầu.

Theo Bộ GTVT, tại dự án này các gói thầu chưa thể triển khai do đang vướng mắc về điều chỉnh dự án và nguồn vốn cho dự án. Mặc khác chính sách GPMB của nhà tài trợ ADB chưa thống nhất được với chủ đầu tư. UBND TP.HCM đang làm việc với ADB để thống nhất áp dụng cơ chế Việt Nam.

Trước tình hình thực tế của dự án đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông (TP.Hà Nội), bộ GTVT khẳng định: Đã hoàn thành 96% khối lượng xây lắp, riêng vật tư, thiết bị đã chuyển về đến công trường đạt khoảng 95% và lắp đặt đạt 83% khối lượng; đã vận hành và chạy thử các đoàn tàu ngày 20.9.2018 để tiến tới chạy khai thác thương mại.

Dự án đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông đội vốn hơn 9.200 tỷ đồng

Ngoài ra, dự án đường sắt đô thị Nhổn – Ga Hà Nội (tuyến số 3): Khởi công tháng 9.2010, theo kế hoạch, dự án dự kiến được hoàn thành vào cuối năm 2018. Tuy nhiên, đến nay tổng tiến độ mới chỉ đạt 46% và dự kiến kéo dài đến cuối năm 2022. Hiện nay, UBND TP.Hà Nội đã có văn bản báo cáo Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án.

Cuối cùng là dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1 (Yên Viên – Ngọc Hồi): Giai đoạn I từ 2012 – 2024 đã được điều chỉnh tiến độ, thực hiện từ 2017 – 2024; giai đoạn IIA từ 2012 – 2020.

Bộ GTVT đã hoàn thiện các thủ tục báo cáo Thủ tướng Chính phủ để trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp tháng 10.2018. Khó khăn chính của dự án hiện nay là việc bố trí nguồn vốn cho công tác GPMB chưa đáp ứng được yêu cầu.

Để tháo gỡ những vướng mắc đối với từng dự án đường sắt, bộ GTVT đã kiến nghị Chính phủ xem xét giải quyết vướng mắc đối với từng dự án. Đối với các dự án đường sắt đô thị cần thực hiện điều chỉnh tổng mức đầu tư, hiện chưa bố trí kế hoạch vốn năm 2018, bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận giải quyết tạm ứng vốn để tiếp tục triển khai dự án và đảm bảo việc thanh toán cho nhà thầu.

“Đội” vốn khủng

Đề cập tới vấn đề vốn, bộ GTVT cho rằng: Các dự án đường sắt đô thị đều gặp phải vấn đề về “đội” vốn, chậm tiến độ. Trong một báo cáo do dộ Kế hoạch và Đầu tư thực hiện gửi tới Chính phủ và các bộ ngành khác mới đây cũng cho thấy tình trạng này.

Nêu đích danh dự án đường sắt “đội” vốn khủng, bộ GTVT điểm danh dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị thành phố Hà Nội tuyến 2, đoạn Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo tăng từ 19.555 tỷ đồng lên 51.750 tỷ đồng, sau khi thẩm định đang đề nghị điều chỉnh xuống còn 33.568 tỷ đồng.

Dự án Xây dựng tuyến đường sắt đô thị TPHCM tuyến 1, đoạn Bến Thành – Tham Lương vay nguồn Đức, ADB, EIB dự kiến tăng từ mức 26.116 tỷ đồng lên 47.603 tỷ đồng.

Đáng chú ý nhất là dự án đường sắt đô thị Hà Nội tuyến Cát Linh – Hà Đông tăng từ 8.769 tỷ đồng lên 18.000 tỷ đồng. Hay như dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm thành phố Hà Nội, đoạn Nhổn – ga Hà Nội vay Pháp, ADB, EIB tăng tổng mức đầu tư từ 783 triệu EUR lên 1.176 triệu EUR.

Tuyến đường sắt đô thị số 1, 2 TPHCM và tuyến số 2 Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo của Hà Nội hiện vẫn đang trong quá trình điều chỉnh dự án.