Mấy năm gần đây, các mô hình trồng cây ăn trái tại Bình Phước phát triển mạnh với việc tăng cả diện tích lẫn chủng loại trái cây, đặc biệt là trái cây trồng theo quy trình, đảm bảo chất lượng.
Tuy nhiên, có vẻ như vấn đề đầu ra vẫn chưa được đầu tư, quan tâm đúng mức, khiến điệp khúc “được mùa, mất giá”, thương lái ép giá…vẫn lặp đi lặp lại.
Quýt đường mất giá
Xã Tân Thành, TX Đồng Xoài, là một trong những địa phương có diện tích trồng quýt đường lớn của tỉnh với khoảng 180ha. Phần lớn diện tích này là quýt trưởng thành, đang cho thu hoạch. Nhưng do giá quá thấp, nên nhiều vườn quýt chín vàng ruộm mà chủ vườn không hái.
Vườn quýt đường của ông Lương Minh Tờ (ấp 8, xã Tân Thành, TX Đồng Xoài) không chỉ giá thấp mà còn rất ít thương lái đến hỏi |
Theo các chủ vườn, giá quýt đường thương lái trả nhà vườn chỉ từ 10-12 ngàn đồng/kg loại 1, nếu mua cả vườn (mua xô) thì chỉ từ 4-8 ngàn đồng/kg, giảm hơn một nửa so với cùng kỳ năm ngoái. Và mặc dù giá chạm đáy, nhưng vẫn rất ít thương lái đến hỏi mua.
Là một trong những hộ gia đình nhiều năm gắn liền gắn với cây quýt đường, ông Lương Minh Tờ, ở ấp 8, xã Tân Thành, TX Đồng Xoài cho biết, gia đình đã đầu tư trồng hơn 1ha quýt, hết gần 200 triệu đồng. Đến khi thu hoạch, thương lái trả có 7.000 đồng/kg, lỗ nặng.
Trong khi quýt đang vào vụ thu hoạch chính, nếu không bán kịp trái sẽ bị rụng và thối. Nên ông đành bán đổ bán tháo những trái đã chín. “Hiện nay thương lái mua giá quá thấp so với mọi năm. Với giá bán như thế này thì lỗ nặng, cụt vốn”, ông Tờ than.
Còn gia đình chị Nguyễn Thị Oanh (ấp 8, xã Tân Thành) vụ mùa năm trước 2ha quýt đường thu về 25 tấn trái với giá từ 20-25 ngàn đồng/kg, lãi hơn 200 triệu đồng. Thế nhưng vụ này, dù vườn quýt đã chín, trái to, đẹp, nhưng thương lái chỉ mua với giá chưa bằng một nửa so với năm ngoái.
Nhìn vườn quýt chín rộ, chị Oanh xót xa: “Nhìn quýt chín vàng, rụng dần, đau lắm. Nhưng tôi ráng đợi thêm ít hôm xem giá có lên chút nào không. Nghĩ tới bao công sức bỏ ra, mà xót, nhưng giá “bèo” như vậy, bán lại càng xót hơn. Giá này không đủ chi phí đầu tư”.
Bà Lý Thị Hồng Vinh, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Thành cho rằng nguyên nhân giá xuống do cung vượt cầu. Vài năm trước, Tân Thành là xã đi đầu trồng quýt đường, do thu nhập khá, nên người dân các xã khác trồng theo, hiện nay nhiều nơi trong tỉnh cũng trồng quýt đường. Ngoài ra, người dân không đầu tư chăm sóc đúng khiến chất lượng quýt không cao cũng là nguyên nhân khiến giá thấp.
“Thanh Lương là địa phương có diện tích cây ăn trái lớn nhất tỉnh, riêng cây quýt chiếm hơn 100ha. Vài năm trước giá cả tương đối ổn định nên người trồng quýt thu nhập khá. Năm ngoái, giá trung bình từ 15-20 ngàn đồng/kg, năm nay chỉ còn hơn 10 ngàn đồng loại 1, loại 2 thì chỉ 6-7 ngàn đồng/kg, thậm chí thấp hơn. Giá này là lỗ nặng”, ông Trần Văn Dũng, giám đốc HTX Thương mại- Dịch vụ cây ăn trái Bình Long cho biết. |
Tại xã Thanh Lương, TX Bình Long, tình trạng cũng ‘bi đát” không kém. Đây là một trong những xã có diện tích cây ăn trái lớn nhất tỉnh với gần 1.000 ha, trong đó có khoảng 200ha cam, quýt. Những năm trước, mỗi khi vào vụ thu hoạch, thương lái lớn dập dìu tìm đến đặt hàng, bao tiêu hoặc mua giá cao. Năm nay, chủ yếu các thương lái nhỏ thu mua đi giao tại các chợ đầu mối trên địa bàn trong tỉnh và các tỉnh lân cận.
Nỗ lực tìm giải pháp
Có thể nói, nhiều loại trái cây như chôm chôm, bưởi da xanh, măng cụt…vốn có xuất xứ miền Tây Nam bộ, nhưng khi trồng tại Bình Phước, chất lượng không hề thua kém, thậm chí nhiều vườn trái cây được chăm sóc bài bản còn cho chất lượng vượt trội. Tuy nhiên, đầu ra chưa được đầu tư đúng mức. Các hình thức như liên kết để ổn định giá, hoặc xử lý, bảo quản khi chưa kịp tiêu thụ…vẫn chưa được chú trọng.
Với 400 cây măng cụt, gia đình ông Nguyễn Văn Thuận, ở ấp Sở Xiêm, xã Tân Hưng, huyện Hớn Quản chú trọng chăm sóc cây theo hướng an toàn, nhưng luôn có tâm trạng lo lắng về giá cả mỗi khi đến mùa thu hoạch. Năm nay cũng không ngoại lệ.
Ông Thuận cho biết khi mới vào đầu vụ, măng cụt được bán với giá rất cao, 60 ngàn đồng/kg. Nhưng càng về sau thì giá càng giảm mạnh, có thời điểm chỉ còn 30 ngàn đồng/kg và việc tiêu thụ cũng chẳng dễ dàng. “Măng cụt mà đi xuất khẩu thì giá còn được, người dân trồng trái cây cũng bấp bênh lắm. Mong muốn Nhà nước quan tâm tới trái cây sạch, giúp bà con trong tiêu thụ”, ông Thuận nói.
Quýt chín rụng đầy gốc không có người thu hái vì giá thấp |
Hiện nay, Bình Phước có gần 9.000ha diện tích trồng cây ăn trái, tăng trên 400ha so với cùng kỳ năm 2017. Diện tích trồng các loại cây ăn trái gia tăng do thời gian qua, giá các loại trái cây ổn định ở mức cao, trong khi giá một số sản phẩm cây trồng khác xuống thấp, nên nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng.
Điều lo ngại nhất là sự tăng trưởng quá nóng, đặc biệt đối với các loại cây có múi như bưởi da xanh, quýt đường và sầu riêng đang tạo ra áp lực tiêu thụ trong tương lai. Việc tìm ra giải pháp tiêu thụ sản phẩm cho trái cây sạch giúp nông dân trong tỉnh đẩy mạnh sản xuất, nâng cao thu nhập, phát triển bền vững các vùng cây an trái thời gian tới.
Nhằm xử lý sản phẩm trái cây trong trường hợp chưa tiêu thụ hết, Hợp tác xã trái cây Bàu Nghé, xã Phước Tín, TX Phước Long đã có giải pháp thay thế. “Nếu xảy ra mua bán khó khăn thì chuyển sang làm kem hoặc bóc múi, hiện nay hàng bóc múi được bảo quản đông lạnh vẫn đang được tiêu thụ số lượng lớn trên thị trường”, ông Trần Văn Đương, ở thôn Bàu Nghé, xã Phước Tín, nói.
“Tỉnh Bình Phước quy hoạch diện tích đất trồng cây ăn trái đến năm 2025 khoảng 13.300ha, tập trung vào thâm canh diện tích các cây ăn trái có triển vọng như nhãn, xoài, sầu riêng, bưởi… Tỉnh đang nỗ lực nghiên cứu, ban hành các chính sách và biện pháp cụ thể để liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt chú trọng sản xuất theo hướng an toàn.
Sở NN-PTNT Bình Phước đã có chủ trương mở cửa hàng thực phẩm sạch để tiêu thụ sản phẩm rau sạch, trái cây sạch, đặc biệt trong xu hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Chúng tôi tăng cường chứng nhận VietGAP cho rau, quả và đặc biệt là cây ăn trái”, bà Lê Thị Ánh Tuyết, PGĐ Sở NN-PTNT tỉnh Bình Phước. |
Theo nongnghiep.vn