Taliban chiếm Mazar-i-Sharif, gần như kiểm soát hoàn toàn Afghanistan

Mazar-i-Sharif từng là pháo đài chống Taliban, nhưng hiện tại đã sụp đổ. Lực lượng Taliban đã kiểm soát gần như toàn bộ Afghanistan trong vòng 10 ngày.

Theo Hãng tin AFP, vài giờ trước khi Mazar-i-Sharif bị chiếm, Tổng thống Afghanistan, ông Ashraf Ghani tìm cách thể hiện uy quyền thông qua một bài diễn văn quốc gia. Ông Ghani nói về việc “tái huy động quân đội” trong lúc tìm kiếm “giải pháp chính trị” cho cuộc khủng hoảng.

Dù vậy, việc mất Mazar-i-Sharif là đòn giáng nặng nề đối với ông Ghani và chính quyền Kabul, đồng thời giúp Taliban nắm thế chủ động trong bàn đàm phán yêu cầu Kabul đầu hàng.

Trong diễn biến liên quan, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã yêu cầu triển khai thêm 1.000 lính để hỗ trợ sơ tán khẩn cấp nhân viên đại sứ quán và hàng ngàn người Afghanistan từng làm việc cho Mỹ và đang lo sợ bị Taliban trả đũa.

Ngày 14-8, ông Biden cảnh báo quân nổi dậy rằng bất kỳ nỗ lực nào làm gián đoạn sứ mệnh di tản người Mỹ sẽ phải đối mặt với phản ứng nhanh chóng và mạnh mẽ của quân đội Mỹ.

Dự kiến, Mỹ sẽ hoàn tất rút quân khỏi Afghanistan trước ngày 11-9, sau 20 năm hiện diện quân sự ở nước này.

“Tôi là tổng thống thứ tư chủ trì sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Afghanistan – hai tổng thống Cộng hòa, hai Dân chủ. Tôi sẽ không để cuộc chiến này kéo dài sang người thứ năm”, ông Biden nói.

Hỏa lực mạnh

Atiqullah Ghayor, người sống gần nhà thờ Hồi giáo Hazrat Ali Mazar ở Mazar-i-Sharif, nói với Hãng tin AFP rằng Taliban đang “diễu hành trên xe và bắn lên không trung để ăn mừng”.

Các lãnh chúa Abdul Rashid Dostum và Atta Mohammad Noor đã chạy sang Uzbekistan, cách đó khoảng 30km về phía bắc. Hai vị lãnh chúa đã lãnh đạo dân quân kháng chiến trong thành phố để hỗ trợ quân chính phủ.

Khi Chính phủ Afghanistan đóng cửa thủ đô Kabul, người dân hoảng loạn xếp hàng dài bên ngoài các ngân hàng, hy vọng có thể rút tiền tiết kiệm. Một số chi nhánh ngân hàng đã cạn tiền mặt.

Những người sống gần nhà tù Pul-e-Charkhi ở phía đông Kabul cho biết họ nghe thấy tiếng súng phát ra từ trong nhà tù, có thể là tù nhân đã nổi dậy. Pul-e-Charkhi còn được gọi là Nhà tù quốc gia Afghanistan, là nhà tù lớn nhất nước.

Với cư dân Kabul, tâm trạng lo lắng và sợ hãi đang thắng thế. Muzhda, 35 tuổi, cho biết cô vô cùng sợ hãi.

“Tôi khóc cả ngày lẫn đêm. Nếu Taliban đến và ép tôi kết hôn, tôi sẽ tự sát”, Muzhda nói với Hãng tin AFP. Quy mô và tốc độ tiến công của Taliban đang gây sốc cho Afghanistan và liên minh do Mỹ dẫn đầu.

Lực lượng Afghanistan đầu hàng đã giao cho Taliban nhiều phương tiện và khí tài quân sự, khiến lực lượng này càng tiến công chớp nhoáng hơn.

Sau Mazar-i-Sharif, Taliban đã giành quyền kiểm soát thành phố Jalalabad quan trọng ở phía đông Afghanistan mà không cần giao tranh.

“Hiện tại không có cuộc đụng độ nào ở Jalalabad vì thành phố đã đầu hàng Taliban – một quan chức tại Jalalabad nói với Hãng tin Reuters – Cho Taliban đi qua là cách duy nhất để cứu sống dân thường”.