 |
| Nhân viên Công ty TNHH MTV Công viên cây xanh TP.HCM chăm sóc vườn hoa tại công viên 30-4 (Q.1, TP.HCM) |
Tại nhiều địa phương, các công ty nhà nước gần như chiếm phần lớn trong việc cung ứng các dịch vụ công ích khiến người dân có cảm giác dịch vụ bị độc quyền.
Theo nghị định 130 năm 2013 về sản xuất, cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích, việc đấu thầu để lựa chọn phương thức cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích (phụ lục B) được ưu tiên hàng đầu. Nếu việc đấu thầu không đáp ứng được mới sử dụng phương thức đặt hàng cho các đơn vị chức năng. Ông Mai Văn Nguyên, nguyên giám đốc Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận 2, cho biết đối với những dự án thuộc chức năng hoạt động của công ty thuộc những địa bàn khác, đơn vị này cũng tham gia đấu thầu. Tuy nhiên, ông Nguyên cũng thừa nhận khi công ty ông đấu thầu dự án cung ứng dịch vụ công ích ở quận khác thường… khó vô. Ở nhiều dự án có khả năng lợi nhuận cao, giá trị lớn thì các doanh nghiệp tư nhân “mồ côi” khó có khả năng trúng thầu dù có năng lực và kinh nghiệm. Việc này do nhiều nguyên nhân, trong đó không loại trừ việc có đơn vị “sân sau” của một số quan chức ở các cơ quan quản lý nhà nước hoặc chủ đầu tư dự án đang được đấu thầu. “Khuyến khích đấu thầu trong cung ứng dịch vụ công ích nhưng phải có cơ chế kiểm soát minh bạch, tránh doanh nghiệp sân sau” – ông Nguyên nhấn mạnh. TS Nguyễn Hữu Nguyên (Trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM) phân tích: Việc tư nhân hóa phải đi đôi với công tác kiểm tra thật chặt chẽ của cơ quan nhà nước. Đây là cách làm hay vì cơ quan quản lý tính toán được số lượng công việc, chủ động về mặt kinh phí. “Nhưng góc khuất đằng sau việc đấu thầu là sự móc nối giữa một số quan chức trong cơ quan nhà nước và công ty tư nhân tham gia đấu thầu các dịch vụ công ích (chuyện này trong thực tế đã diễn ra ở nhiều lĩnh vực khác nhau) làm cho giá cả của dịch vụ tăng lên, hiệu quả công việc không cao do khâu kiểm tra, nghiệm thu không nghiêm túc. Vòng móc nối giữa quan chức trong cơ quan quản lý và đơn vị tư nhân tham gia đấu thầu này nhằm “rút ruột” dịch vụ. Việc này luật pháp đã có những quy định để phòng ngừa nhưng do thực thi pháp luật không nghiêm minh” – ông Nguyên cảnh báo. Ông khẳng định: “Tư nhân hóa sẽ tốt hơn nhiều so với giao chỉ định cho các công ty nhà nước nếu như các cơ quan quản lý biết tính toán một cách chính xác chi phí cho công việc, có sự kiểm tra nghiêm ngặt, không có móc nối ở bên trong”.
| Thế giới áp dụng từ lâu: Mô hình hợp tác công – tư trong lĩnh vực hạ tầng và dịch vụ công đã được nhiều nước áp dụng từ lâu và đang trở thành một xu hướng tại các nước đang phát triển. Theo trang web Chính phủ Anh, London đã bắt đầu tư nhân hóa các ngành công ích như điện, nước từ những năm 1980 rồi đến sân bay, cảng vào năm 1994. Từ năm 2012 đến nay, Anh xây dựng mô hình Sáng kiến tài chính tư cho các dự án xã hội và củng cố sự minh bạch, hiệu quả trong hợp tác với tư nhân. Liên minh châu Âu cũng có quy định về đấu thầu các dự án thu mua, dịch vụ công nhằm tạo sân chơi công bằng cho các doanh nghiệp và tạo việc làm, phát triển kinh tế, nâng cao hiệu quả các dịch vụ, theo trang Ủy ban châu Âu. Chẳng hạn, để đảm bảo minh bạch, mọi việc đều phải công khai như ước tính lượng thu mua, dịch vụ hằng năm, thư mời thầu và công bố nhà thầu thắng cuộc, giá trị gói thầu, lý do thắng thầu. Chính sách buộc nhiều nước phải hợp tác nhiều hơn với tư nhân trong các lĩnh vực từ năng lượng, giao thông, xử lý chất thải cho đến y tế, giáo dục. Tại các nước đang phát triển, hợp tác giữa nhà nước và tư nhân ngày càng phổ biến. Tại Malaysia, sáng kiến Social PPP là một mô hình của hợp tác công – tư trong nhiều vấn đề xã hội như thất nghiệp, nghèo đói…Theo đó, nhằm tạo ra tác động mạnh mẽ với chi phí thấp nhất, các cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm lập các chương trình phát triển và Social PPP sẽ cân nhắc cách thực hiện theo thế mạnh của các bên chính phủ và tư nhân. |
Nguồn: tuoitre.vn
