Ngoài việc buông lỏng quản lý của đơn vị chủ rừng, thiếu sự phối hợp giữa các đơn vị, việc gần 300ha rừng bị mất còn bắt nguồn từ sự chậm trễ trong việc cấp đất cho đồng bào di cư tự do. Hơn 10 năm chờ đợi, hàng chục hộ dân phải cư trú bất hợp pháp và tự phá rừng để mưu sinh.
>> Vụ 28 ha rừng cách trạm bảo vệ 15m bị phá: 7 năm công ty lâm nghiệp làm mất gần 300 ha rừng
Năm 2011, Công ty Cổ phần Địa ốc Khang Nam (Công ty Khang Nam) được UBND tỉnh Đắk Nông cho thuê 336,439 ha rừng và đất lâm nghiệp (trong đó rừng tự nhiên là 324,645 ha) để thực hiện Dự án Bảo vệ rừng, đầu tư sản xuất nông lâm nghiệp.
Tuy nhiên, thống kê của Hạt Kiểm lâm và chính quyền địa phương huyện Tuy Đức, diện tích rừng của Công ty Khang Nam bị phá trắng từ tháng 2/2018 đến nay là gần 30ha.
Trong khi đó, tính từ thời điểm năm 2011, thì đến nay rừng Công ty Khang Nam chỉ còn 40ha, chủ yếu là rừng lồ ô tái sinh, rừng hỗn giao lồ ô xen gỗ rải rác. Số còn lại rừng đã bị phá trắng, phần lớn đất bị xâm canh sản xuất nông nghiệp.
Các đối tượng tham gia phá rừng được xác định là các hộ đồng bào dân tộc người Mông thuộc xã Đắk Ngo. Nguyên nhân xác định do các hộ dân này thiếu đất sản xuất. Sau khi phá rừng, các đối tượng ngang nhiên tổ chức làm nhà tạm, trồng cây nông nghiệp ngay trên diện tích rừng vừa bị phá, hoạt động này diễn ra công khai dài ngày nhưng không hề bị ngăn chặn.
Lý giải về việc rừng bị phá, phía Công ty cho rằng việc phá rừng ở đây công ty đã kịp thời phát hiện và ngăn chặn, biết rõ cả đối tượng tham gia phá rừng. Thế nhưng do lực lượng mỏng trong khi đó người dân đi phá rừng tập thể với số lượng người đông và rất manh động nên không cản được. Công ty đã kịp thời báo cáo chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng nhưng không hiểu vì sao các đối tượng không bị xử lý.
Việc phá rừng là vi phạm pháp luật nhưng gặp khó khăn trong việc xử lý. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc chính quyền địa phương các cấp của tỉnh Đắk Nông trong nhiều lần tiếp xúc cử tri, làm việc với các hộ dân và hứa sẽ sớm bố trí cấp đất sản xuất cho dân theo quy định nhưng đến nay đã gần 10 năm vẫn chưa thực hiện.
Theo đó, từ năm 2009, có 512 hộ dân di cư tự do từ các tỉnh phía bắc và một số hộ người đồng bào dân tộc tại chỗ được tỉnh Đắk Nông sắp xếp định cư tại Dự án ổn định dân di cư tự do thuộc tiểu khu 1541 xã Đắk Ngo, trong đó một hộ dân được cấp 1ha đất sản xuất và 400m2 đất ở để ổn định cuộc sống.
Nhưng đến nay 21 hộ dân thuộc diện được cấp đất sản xuất trong dự án không có đất. Từ đó đến nay, người dân đã nhiều lần kiến nghị, chính quyền địa phương cũng đã hứa với dân nhiều lần nhưng không thực hiện, dẫn đến việc người dân tổ chức đi phá rừng tập thể.
Chủ tịch UBND xã Đắk Ngo Nguyễn Huy Công cho biết: “Sự việc đã được kiến nghị lên các cấp nhiều lần, trong đó có cả kiến nghị trực tiếp trong các cuộc tiếp xúc cử tri với HĐND ba cấp, Đoàn đại biểu Quốc hội nhưng không biết vướng ở khâu nào mà đến nay vẫn chưa được giải quyết khiến bà con bức xúc. Chúng tôi tổ chức tuyên truyền vận động nhiều nhưng người dân vẫn không đồng tình mà ra “tối hậu thư” là phải cấp đất, nếu không bà con tự đi khai phá tìm đất sản xuất. Vụ việc này đã kéo dài nhiều năm, khiến tình hình an ninh chính trị tại địa phương trở nên phức tạp, nhưng đây là vấn đề vượt thẩm quyền nên địa phương không xử lý được”.
Hạt trưởng Kiểm lâm huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông Nguyễn Duy Tân cho biết thêm: “Việc yếu kém, buông lỏng trách nhiệm quản lý của Công ty Khang Nam là nguyên nhân chính khiến nhiều diện tích rừng bị phá trắng. Chúng tôi đã đề nghị huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông có biện pháp mạnh để xử lý trách nhiệm đối với đơn vị chủ rừng. Bên cạnh đó, địa phương cũng cần sớm có giải pháp quy hoạch để cấp đất sản xuất cho dân, tránh việc lợi dụng thiếu đất sản xuất để phá rừng tràn lan như hiện nay”.
Chánh Văn phòng UBND huyện Tuy Đức Nguyễn Ngọc Minh thông tin, nguyên nhân thiếu đất là do một phần đất của dự án trước đây bị một số đối tượng khác chiếm dụng đến nay huyện Tuy Đức vẫn chưa thu hồi được dẫn đến không có đất để cấp cho dân.
“Chúng tôi đã có báo cáo và gửi tờ trình lên UBND tỉnh Đắk Nông đề nghị tiếp tục thu hồi khoảng 30ha đất lâm nghiệp của Công ty Khang Nam để chuyển đổi, quy hoạch dự án cấp đất cho số hộ dân này. Hiện nay, vẫn đang chờ quyết định của tỉnh, sau khi được tỉnh đồng ý, chúng tôi sẽ lập dự án quy hoạch và cấp đất sản xuất cho dân sớm nhất”, ông Minh cho hay.
Riêng vấn đề phá rừng tại Công ty Khang Nam, theo Chánh văn phòng UBND huyện Tuy Đức, huyện đã chỉ đạo lực lượng chức năng tăng cường biện pháp ngăn chặn, tuyên truyền vận động để người dân không tiếp tục phá rừng. Đồng thời cơ quan chức năng vào cuộc điều tra xử lý theo quy định pháp luật cả đối tượng phá rừng và chủ rừng vì thiếu trách nhiệm quản lý.
Nguyên nhân chính của vụ việc phá rừng tập thể ở xã Quảng Trực đã được xác định. Trong thời gian tới, các cấp chính quyền địa phương tỉnh Đắk Nông không sớm có biện pháp ngăn chặn xử lý hiệu quả, sớm quy hoạch và bố trí cấp đất sản xuất cho người dân theo quy định, thì không những nhiều diện tích rừng sẽ tiếp tục bị tàn phá, mà nghiêm trọng hơn là nhiều người dân sẽ rơi vào vòng lao lý vì vi phạm pháp luật.
Theo Dân trí
