Từ ngày 1/10/2017, Nghị định 94/2017/NĐ-CP (được Chính phủ ban hành ngày 10/8/2017) về hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thực hiện độc quyền nhà nước (ĐQNN) trong hoạt động thương mại sẽ có hiệu lực thi hành.
Danh mục hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thực hiện độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại (ban hành kèm theo Nghị định số 94/2017/NĐ-CP của Chính phủ).
Nghị định 94 áp dụng đối với các cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động thương mại ĐQNN và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan. Nghị định này quy định việc thực hiện ĐQNN trong hoạt động thương mại bao gồm: Nguyên tắc thực hiện hoạt động thương mại ĐQNN; danh mục hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thực hiện hoạt động thương mại ĐQNN; trách nhiệm của các chủ thể thực hiện hoạt động thương mại ĐQNN; trách nhiệm kiểm tra, giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước đối với các chủ thể thực hiện hoạt động thương mại ĐQNN.
Về nguyên tắc, chỉ thực hiện ĐQNN trong hoạt động thương mại đối với các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu mà nhà nước cần phải độc quyền liên quan đến quốc phòng, an ninh, đảm bảo lợi ích quốc gia hoặc các thành phần kinh tế khác không có nhu cầu và khả năng tham gia. Cơ quan nhà nước có quyền thực hiện ĐQNN trong hoạt động thương mại thông qua hình thức trực tiếp thực hiện hoặc chỉ định cho tổ chức, cá nhân thực hiện. Việc chỉ định phải do thủ trưởng cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định bằng văn bản. Hoạt động thương mại ĐQNN phải được thực hiện dưới sự giám sát của cơ quan quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật. Bộ, cơ quan ngang bộ, chính quyền địa phương các cấp không được quy định hoạt động, hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thực hiện hoạt động thương mại ĐQNN. Đối với hàng hóa, dịch vụ, địa bàn phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh thực hiện ĐQNN trong hoạt động thương mại theo hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an.
Theo đó, các tổ chức, cá nhân, các cơ quan nhà nước hoạt động thương mại trong lĩnh vực ĐQNN chịu các biện pháp kiểm soát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật cạnh tranh, pháp luật về giá và quy định của pháp luật có liên quan. Các cơ quan nhà nước thực hiện hoạt động dự trữ quốc gia phải tuân thủ theo quy định của pháp luật dự trữ quốc gia. Việc sử dụng vốn nhà nước của các doanh nghiệp nhà nước vào kinh doanh các hàng hóa, dịch vụ thuộc Danh mục phải tuân thủ theo pháp luật về quản lý và sử dụng vốn nhà nước./.
