Được chào test kit giá 56.000 đồng nhưng không mua?

Giá kit xét nghiệm COVID-19 đang là vấn đề rất nóng khi giá công bố trên trang chính thức của Bộ Y tế từ gần 80.000 – 200.000 đồng/kit xét nghiệm nhanh, Bộ Y tế mới đây đã đề nghị sử dụng ngân sách mua kit xét nghiệm nhanh số lượng lớn với giá trên 60.000 đồng/bộ chưa tính thuế phí. Nhưng có doanh nghiệp (DN) đã chào giá thấp hơn.

Có test kit giá rẻ tại Việt Nam

Có lãnh đạo DN nói họ có thể mua giá 50.000 đồng/test kit (giá nhập khẩu đến Việt Nam đã bao gồm các loại thuế phí).

Và theo tìm hiểu, điều rất bất ngờ là ngay tại Việt Nam đã có DN gửi thư đến cấp có thẩm quyền, cho biết sẵn sàng bán với số lượng không giới hạn kit xét nghiệm nhanh giá 2,4 USD/bộ (khoảng 56.000 đồng, đã bao gồm thuế phí), rẻ hơn so với giá Bộ Y tế đề nghị mua.

Cụ thể, trong bức thư gửi tới cấp có thẩm quyền Việt Nam cuối tháng 8 vừa qua, giám đốc điều hành một DN sản xuất kit xét nghiệm nhanh có trụ sở tại Hàn Quốc cho biết sản phẩm của DN này đã được Bộ Y tế Việt Nam cấp phép lưu hành ngày 14-7, được Bộ Y tế Hàn Quốc và EU chứng nhận, đã có gần 50 quốc gia sử dụng, sản phẩm cũng đang được phân phối ở 63 tỉnh thành tại Việt Nam.

“Chúng tôi đã tìm hiểu và biết hiện có 20 loại kit xét nghiệm nhanh kháng nguyên nhập khẩu vào Việt Nam, với giá công bố từ 79.800 – 200.000 đồng/bộ. Chúng tôi đề nghị cung cấp kit xét nghiệm nhanh kháng nguyên có giấy phép lưu hành tại Việt Nam với giá 2 USD/test kit với số lượng không hạn chế, thông qua đơn vị nhập khẩu độc quyền tại Việt Nam” – thư viết.

Theo giải thích của nhà sản xuất, hãng này đã bán test kit trên thị trường với giá 3 – 3,4 USD, nhưng có thể cung cấp giá “đặc biệt cho Việt Nam” 2 USD/test kit.

Đây là giá FOB tại Hàn Quốc chưa bao gồm thuế phí, nếu tính phí nhập khẩu ủy thác, thuế VAT và phí chuyển hàng khoảng 20%/tổng đơn hàng, tức là 2,4 USD/test kit (khoảng 56.000 đồng/test kit mua tại Việt Nam).

Những điều khó hiểu

Theo thông tin từ một báo cáo phát hành đầu tháng 9 của Bộ Y tế, phương án đảm bảo công tác y tế với tình huống Việt Nam có 300.000 bệnh nhân dương tính, nhu cầu mua sinh phẩm xét nghiệm đã ở mức 9,5 triệu test kit PCR và 76,8 triệu kit xét nghiệm nhanh. Trong đó, ngoài số lượng của các địa phương, Bộ Y tế đề xuất mua 2,9 triệu test kit PCR và 16 triệu kit xét nghiệm nhanh kháng nguyên.

Tuy nhiên do tình hình dịch phức tạp, nhu cầu (toàn quốc) theo Bộ Y tế, cần tới trên 25 triệu test kit PCR và trên 100 triệu kit xét nghiệm nhanh. Bộ Y tế cũng đề xuất trích ngân sách mua với giá 60.000 đồng/kit xét nghiệm nhanh (chưa bao gồm thuế phí khoảng 20% như kể trên) và 100.000 đồng/test kit PCR, chưa bao gồm thuế phí.

Nếu so với giá công bố của các DN trên cổng thông tin công khai giá của Bộ Y tế, mức giá trong đề xuất này có vẻ hợp lý nhưng nếu so với đề xuất của DN Hàn Quốc kể trên, mức giá này vẫn cao hơn trên 20%. Và phải xem xét 20% này ở số lượng cả trăm triệu test kit mới thấy khoản hơn 20% này là khổng lồ.

Theo một quan chức có trách nhiệm của Bộ Y tế, thời điểm tháng 6 vừa qua có thảo luận về việc chuẩn bị đấu thầu tập trung mua kit xét nghiệm nhanh và test kit PCR. “Mục tiêu là mua nhiều sẽ có mức giá tốt nhưng sau này không thấy bàn về việc này nữa”.

Khác với vắc xin ngừa COVID-19 có thể phải cho phép mua sắm đặc biệt (quy định hiện hành cũng có hướng dẫn điểm này) do thị trường khan hiếm, nhưng kit xét nghiệm nhanh và test kit PCR thì khả năng cung cấp ngay tại Việt Nam có thể vượt nhu cầu sử dụng.

Đơn cử trong danh sách các nhà cung cấp mà Bộ Y tế công khai, có đơn vị có thể cung cấp tới 60 triệu test kit/tháng, nhiều đơn vị cung cấp 5 triệu test kit/tháng. Hoặc DN Hàn Quốc kể trên có thể cung cấp số lượng không hạn chế do năng lực công ty này là 100 triệu test kit/tháng.

Với số lượng đơn vị cung cấp này và với tình hình giá kit xét nghiệm nhanh, test kit PCR trên thị trường, đấu thầu lựa chọn nhà cung cấp có giá hợp lý nhất, chất lượng tốt nhất là hoàn toàn có thể và sẽ tiết kiệm được nhiều cho ngân sách trung ương và địa phương.

Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì lại không tổ chức đấu thầu tập trung hoặc hình thức đấu thầu nào có lợi nhất, mà tận tháng 9 này vẫn đề nghị “mua sắm đặc biệt” như với mua vắc xin?

Giá dịch vụ xét nghiệm cũng cao?

Theo ghi nhận, cùng với giá test kit “nhảy múa” rất đa dạng, giá dịch vụ thực hiện xét nghiệm nhanh cho người có nhu cầu cũng khá cao, có nơi thu tới 200.000 – 300.000 đồng/lần.

Có gia đình người bệnh phàn nàn khi đến bệnh viện, không kể chi phí khám chữa bệnh đã tốn thêm 400.000 – 600.000 đồng phí xét nghiệm cho người bệnh và người nhà đi cùng. Trong khi giảm một chút chi phí lúc khó khăn này đã là rất quý.

Một vấn đề nữa, giá kit xét nghiệm nhanh, test kit PCR như công bố trên trang chính thức của Bộ Y tế là từ gần 80.000 – 200.000 đồng/test kit, tức là có nhiều loại giá cho 20 loại test kit khác nhau, nhưng hướng dẫn của Bộ Y tế về giá thanh toán chi phí thực hiện xét nghiệm COVID-19 trước ngày 1-7 lại chỉ có 1 mức, là 238.000 đồng/test kit cho người không có bảo hiểm y tế.

Từ 1-7 thực hiện thực thanh – thực chi, gồm chi phí lấy mẫu, trả kết quả xét nghiệm, vật tư tiêu hao, điện nước, nhân công và giá mua test kit theo kết quả đấu thầu được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Cụ thể, Bộ Y tế hướng dẫn ví dụ giá test kit qua đấu thầu là 135.000 đồng/test kit, người có bảo hiểm sẽ được chi trả 80% số này, đồng chi trả 20% còn lại và chi phí nhân công lấy mẫu, trả mẫu… Người không có bảo hiểm thì thực thanh – thực chi.

Mức giá sau ngày 1-7 có vẻ có lý nhưng vấn đề ở chỗ hiện giá test kit còn đang “nhảy múa”, hoàn toàn có thể mua rẻ hơn giá công bố, do đó người dân, người bệnh và quỹ bảo hiểm đã phải bỏ ra khoản tiền lớn hơn giá thực mà nếu cơ quan có trách nhiệm đấu thầu, đấu thầu tập trung hoặc đàm phán giá, chúng ta đã tiết kiệm được khoản tiền không nhỏ.