Những sự kiện quốc tế nổi bật năm 2020

Ngoài đại dịch Covid-19 gây hoảng loạn trên khắp thế giới, năm 2020 cũng chứng kiến nhiều sự kiện kịch tính như bầu cử Mỹ, đại hồng thủy ở châu Á, nổ kinh hoàng ở Beirut…

1. Cuộc khủng hoảng toàn cầu mang tên Covid-19

Dịch Covid-19 bùng phát đầu tiên ở Vũ Hán, Trung Quốc và nhanh chóng lan ra khắp nơi. Tới cuối tháng 12/2020, dịch đã tấn công 218 quốc gia và vùng lãnh thổ, lây nhiễm cho hơn 81 triệu người với gần 1,8 triệu ca tử vong. Các chuyên gia ước tính, đại dịch đã đẩy thêm 88 triệu người vào cảnh cùng quẫn, khiến GDP toàn cầu mất ít nhất hơn 5.000 tỷ USD.

Các nhân viên y tế đang vận chuyển một bệnh nhân Covid-19 tại Lorient, Pháp.

Một số nước ban đầu kiểm soát dịch thành công nhờ những biện pháp phong tỏa và giới hạn nghiêm ngặt, nhưng các làn sóng lây nhiễm mới tiếp tục càn quét nhiều nơi, khiến kinh tế thế giới đối mặt nguy cơ suy thoái kéo dài. Từ cuối 2020, các nước rục rịch xúc tiến tiêm phòng diện rộng vắc-xin, làm dấy lên hy vọng cuộc sống sẽ sớm trở lại bình thường vào 2021.

“Chúng ta nên tăng cường đoàn kết và cùng nhau vượt qua cuộc khủng hoảng này. Chúng ta nên tuân theo sự chỉ dẫn của khoa học, để Tổ chức Y tế thế giới phát huy hết vai trò lãnh đạo và xúc tiến một phản ứng chung của quốc tế”, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói trong bài diễn văn ghi hình sẵn, phát ở cuộc họp trực tuyến của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ngày 22/9.

2. Bầu cử tổng thống Mỹ gay cấn, xuất hiện nhiều bất ngờ

Diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang vật lộn ứng phó với Covid-19 và làn sóng biểu tình chống phân biệt chủng tộc lan rộng khắp nước, cuộc bầu cử ngày 3/11 còn được xem như cuộc trưng cầu dân ý về nhiệm kỳ lãnh đạo 4 năm qua của Tổng thống Donald Trump. Với tỉ lệ cử tri đi bầu và bỏ phiếu sớm cao kỷ lục kể từ 1908, quá trình kiểm phiếu trở nên rất căng thẳng.

Ông Joe Biden (trái) và ông Donald Trump

Dù cử tri đoàn xác nhận ứng viên Dân chủ Joe Biden đã thắng cử, nhưng ông Trump nhất quyết không nhận thua. Ông Trump cáo buộc bầu cử có gian lận, đồng thời đâm đơn kiện ở nhiều bang chiến địa song đều thất bại. Ông Biden sẽ tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20/1/2021. Phó tướng cho ông, bà Kamala Harris, sẽ là nữ Phó tổng thống đầu tiên của nước Mỹ.

“Tôi sẽ là tổng thống của tất cả người dân Mỹ, dù bạn có bầu cho tôi hay không… Khi chiến dịch tranh cử kết thúc cũng là lúc cần trút bỏ sự tức giận và những lời lẽ gay gắt để xích lại gần nhau, thành một quốc gia đoàn kết“, ông Joe Biden phát biểu sau khi các hãng truyền thông Mỹ hôm 7/11 đồng loạt tuyên bố ông chiến thắng.

3. Mỹ – Trung Quốc căng thẳng trên mọi mặt trận

Năm 2020 chứng kiến quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc gia tăng căng thẳng ở nhiều lĩnh vực, không chỉ về thương mại mà còn ở cả công nghệ, an ninh, ngoại giao, cách xử lý Covid-19 và truyền thông. Hai bên đã nỗ lực cải thiện thương chiến bằng cách ký kết thỏa thuận thương mại giai đoạn 1, nhưng đại dịch đã thổi bùng mâu thuẫn song phương.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Mâu thuẫn tới đỉnh điểm với việc Mỹ yêu cầu Trung Quốc đóng cửa lãnh sự quán ở Houston. Bắc Kinh trả đũa, yêu cầu Washington đóng lãnh sự quán ở Thành Đô. Cũng trong năm 2020, Mỹ thẳng thừng bác bỏ các yêu sách chủ quyền đơn phương của Trung Quốc đối với Biển Đông, tăng cường tàu chiến và máy bay tuần tra tự do hàng hải, hàng không ở vùng biển này.

“Nhiệm vụ khẩn thiết nhất hiện nay đối với hai nước là hợp tác cùng nhau để dỡ bỏ mọi rào cản, nhằm đạt đến một sự chuyển giao trơn tru trong quan hệ Trung – Mỹ”, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm 7/12 kêu gọi Mỹ cài đặt lại quan hệ song phương.

4. Biểu tình chống phân biệt chủng tộc dữ dội và kéo dài

Vụ người da màu George Floyd bị cảnh sát da đè chân lên cổ đến chết ngày 25/5, đã khiến các cuộc biểu tình chống phân biệt chủng tộc bùng nổ và lan khắp nước Mỹ. Dù những cảnh sát liên quan đã bị truy tố nhưng không ngăn được sự phẫn nộ của nhiều người. Biểu tình tiếp tục nổ ra, từ ôn hòa biến thành bạo loạn, cướp bóc và đốt phá.

Cuộc tuần hành phản đối nạn phân biệt chủng tộc và sự tàn bạo của cảnh sát ở đài tưởng niệm Lincoln và kéo tới Nhà Trắng hôm 7/6 thu hút đông người tham gia.

Hàng chục thành phố của Mỹ phải áp đặt lệnh giới nghiêm ở mức độ chưa từng thấy. Làn sóng này sau đó vượt ra khỏi biên giới Mỹ, lan tới nhiều nước khác như Canada, Anh và Đức, khiến các nhà chức trách phải dốc sức cân bằng giữa việc cấp phép biểu tình và phòng chống Covid-19 lây lan do tụ tập đông người.

“Cảnh sát phải được đào tạo chuẩn và thực hiện nó đúng đắn. Thật đáng tiếc khi thực tế họ rất chuyên nghiệp, nhưng người ta chỉ nhìn vào sự cố như vụ hơn 8 phút kinh hoàng. Bạn luôn gặp một quả táo hỏng, bất kể ở đâu. Chúng ta phải hợp tác với nhau để chống lại sự cố chấp và thành kiến ở bất cứ nơi nào chúng xuất hiện. Chúng ta sẽ không thể tiến bộ và chữa lành vết thương bằng cách cáo buộc hàng chục triệu người Mỹ đàng hoàng là phân biệt chủng tộc hoặc xấu xa. Hầu hết cảnh sát đều là những người thực sự tốt“, ông Trump bình luận sau vụ việc.

5. Tân thủ tướng Nhật nắm quyền, đến Việt Nam đầu tiên

Sau khi ông Abe Shinzo từ chức vì lý do sức khỏe, ông Suga Yoshihide được chọn làm Thủ tướng mới của Nhật Bản vào tháng 9. Ông Suga, 71 tuổi, tuyên bố vẫn duy trì các chính sách kinh tế Abenomics của người tiền nhiệm, đồng thời thúc đẩy cải tổ, bao gồm bãi bỏ các quy định, số hóa và phá bỏ các rào cản quan liêu.

Thủ tướng Nhật

Tân Thủ tướng Nhật Bản chọn Việt Nam là điểm đến đầu tiên trong chuyến công du nước ngoài của ông. Chuyến thăm của ông Suga diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản đang phát triển tốt đẹp, Nhật Bản tiếp tục là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam. Nhật Bản là đối tác cung cấp ODA hàng đầu cho Việt Nam, là nhà đầu tư lớn thứ hai và đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam.

“Xin chào, tôi yêu Việt Nam, tôi yêu ASEAN!” – phát biểu bằng tiếng Việt của Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide khi đến thăm trường Đại học Việt – Nhật, một trong những biểu tượng của quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam – Nhật Bản.

6. Châu Á quay cuồng trong cơn đại hồng thủy

Năm 2020, thế giới tiếp tục phải trả giá đắt vì thời tiết khắc nghiệt. Hàng loạt thảm họa thiên nhiên đã xảy ra trong bối cảnh biến đổi khí hậu tiếp diễn. Sáu trong số 10 sự kiện lớn liên quan tới thời tiết đều xảy ra ở châu Á, với lũ lụt ở Trung Quốc và Ấn Độ gây thiệt hại hơn 40 tỷ USD, làm hàng trăm người thiệt mạng.

Lũ lụt nhấn chìm nhiều nhà cửa ở thị trấn Guzhen, thành phố Lu’an thuộc tỉnh An Huy, miền đông Trung Quốc.

Trung Quốc đã trải qua hơn 20 trận lũ lụt từ đầu năm 2020. Mưa lớn đổ xuống 27 trong số 31 tỉnh của nước này, làm hơn 37 triệu người bị ảnh hưởng, khiến ít nhất 141 người chết hoặc mất tích, gây thiệt hại lên tới 32 tỷ USD. Tại Ấn Độ, chỉ trong vòng vài tháng, lũ lụt trầm trọng ở Ấn Độ đã cướp đi sinh mạng của 2.000 người, hàng triệu người mất nhà cửa và thiệt hại ước tính lên tới 10 tỷ USD.

Khi đến thăm tỉnh An Huy hồi tháng 8, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi chính quyền và người dân tận dụng các kinh nghiệm quý báu sau hàng ngàn năm chống thảm họa thiên nhiên. Ông ví các nỗ lực cứu trợ thảm họa như “một cuộc sát hạch thực tế đối với hệ thống lãnh đạo và chỉ huy quân đội” của Trung Quốc.

7. Bước thay đổi đáng chú ý của hiến pháp nước Nga

Với nhiệm kỳ hiện tại kết thúc vào năm 2024, Tổng thống Nga đương nhiệm Vladimir Putin có cơ hội cầm quyền đến 2036, nhờ những sửa đổi hiến pháp mới được người dân Nga bỏ phiếu nhất trí hồi đầu tháng 7 với tỷ lệ áp đảo. Trước đó, ông đã lãnh đạo nước Nga trong hơn thập niên, với vai trò tổng thống hoặc thủ tướng.

Tổng thống Nga Vladimir Putin

Putin nói ông chưa quyết định có ứng cử nữa hay không. Tuy nhiên, nếu ông lại chạy đua vào Kremlin và giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử tiếp theo, vào năm 2024 và năm 2030, thì ông sẽ nắm quyền lâu hơn so với bất kỳ người đứng đầu nước Nga nào từ thời Peter Đại đế, theo tạp chí Mỹ Politico. Vào thời điểm năm 2036, Putin 83 tuổi.

“Không ai có thể thay thế Tổng thống Putin trên cương vị người bảo vệ chế độ. Không ứng cử viên chính trị tiềm tàng nào có thể đảm bảo sự ngưỡng mộ trong nhân dân. Do đó, lựa chọn tốt nhất có lẽ là thay đổi cấu trúc để đảm bảo ông Putin vẫn ở vị trí trung tâm trong quá trình đưa ra các quyết sách”, nhà phân tích chính trị Valery Solovei nói.

8. Nổ kinh hoàng ở Beirut, nhiều giấc mơ vỡ vụn

Hôm 4/8, một vụ nổ lớn đã xảy ra ở một nhà kho tại cảng của thành phố Beirut, Lebanon, làm hàng nghìn người thương vong. Phần lớn khu vực cảng bị san phẳng, nhiều cao ốc khắp Beirut bị hư hại, mặt đất rung chuyển. Viện Khoa học địa chất GFZ của Đức cho biết, vụ nổ tương đương với một trận động đất 3,5 độ Richter.

Cảnh hoang tàn tại bến cảng thành phố Beirut.

Thống đốc Beirut Marwan Abboud nói với tờ Telegraph, khoảng 300.000 người dân đã trở thành người vô gia cư, do vụ nổ gây hư hại nhiều công trình trong thành phố. Theo AP, dù Lebanon từng nhiều lần rơi vào tình trạng bất ổn trong quá khứ, nhưng người dân nước này vẫn có thể duy trì cuộc sống của họ. Tuy nhiên, có vẻ như vụ nổ đã ‘quét sạch’ mọi thứ.

“Cảng Beirut bị phá hủy hoàn toàn. Cảnh tượng này giống như tận thế vậy. Những gì đang diễn ra tại đây vô cùng đáng sợ”, nhân chứng Bachar Ghattas cho biết.

9. Mỹ-Iran liên tục ngấp nghé bờ vực xung đột

Quan hệ Mỹ-Iran căng thẳng trở lại trong năm nay, khởi đầu bằng vụ Tướng chỉ huy đặc nhiệm Quds Qassem Soleimani bị ám sát tại sân bay quốc tế gần thủ đô Baghdad, Iraq hồi đầu tháng 1. Tehran ngày 8/1 đã phát động hai đợt tấn công bằng tên lửa đạn đạo vào căn cứ không quân Ain al-Asad của Mỹ ở Iraq để trả đũa. Mối quan hệ giữa hai nước liên tục bị kéo căng với nhiều sự kiện đáng chú ý trong suốt cả năm.

Lính Iraq triển khai ở Đại sứ quán Mỹ tại Baghdad.

Hôm 20/12, đại sứ quán Mỹ tại Baghdad, Iraq bị tấn công bằng nhiều quả tên lửa do một nhóm “ngoài vòng pháp luật” tiến hành. Hầu hết các quả tên lửa đều bị hệ thống phòng không của Mỹ phá hủy giữa không trung. Đại sứ quán Mỹ trong một tuyên bố sau đó nói rằng, vụ tấn công trên chỉ gây ra một số thiệt hại nhỏ về vật chất. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trong một thông cáo đưa ra sau đó tố “các tay súng nổi dậy được Iran hậu thuẫn” đã tiến hành vụ tấn công trên.

“Nếu một người Mỹ bị giết hại, tôi sẽ bắt Iran phải chịu trách nhiệm. Hãy nghĩ kỹ về điều đó”, Tổng thống Donald Trump viết trên Twitter hôm 24/12, cáo buộc Iran đứng sau vụ tấn công sứ quán Mỹ ở Baghdad, Iraq.

10. Nước Anh “ly hôn” Liên minh châu Âu

Nước Anh và Liên minh châu Âu (EU) đạt được thỏa thuận lịch sử hôm 24/12, sau nhiều tháng đàm phán giằng co, khi chỉ còn 7 ngày là kết thúc giai đoạn chuyển giao Brexit. Nội dung của thỏa thuận chưa được công bố chính thức, nhưng cả hai bên đều ca ngợi đây là kết quả tích cực và cho phép Anh rời liên minh cùng với những cam kết đảm bảo lợi ích tối đa có thể.

Ảnh

Tuy nhiên, với việc Anh chính thức rời khỏi EU, việc di chuyển tự do của người dân, hàng hóa, dịch vụ và vốn giữa quốc gia này và khối trên cũng sẽ chấm dứt. Liên minh châu Âu và Anh sẽ trở thành hai thị trường có không gian pháp lý và cách quản lý hoàn toàn riêng biệt. Như vậy sẽ tạo ra nhiều rào cản cho các hoạt động thương mại và dịch vụ.

“Chúc mừng nước Anh và EU đã hoàn tất thỏa thuận Brexit lịch sử. Mỹ sẵn sàng hợp tác với tất cả để xây dựng các quan hệ xuyên Đại Tây Dương thậm chí còn mạnh mẽ hơn trong những năm tới”, Tổng thống Donald Trump viết trên Twitter hôm 25/12.

Nguồn: vietnamnet