Các nhà khoa học của Bộ Y tế cho rằng lý do 9 người chết khi chạy thận ở Hoà Bình không phải như kết luận của toà án.
Cho rằng đã tìm ra “tình tiết hoàn toàn mới, chưa có trong kết luận điều tra” của vụ án tai biến chạy thận làm 9 người chết ở Bệnh viện đa khoa Hoà Bình, ngày 2/8 tiến sĩ Lê Thanh Hải (Viện trưởng Viện Trang thiết bị và Công trình y tế, Bộ Y tế) cho biết, Bệnh viện đa khoa Hòa Bình dùng hai hệ thống xử lý nước trong chạy thận là RO1 và RO2. Theo kết luận giám định của cơ quan điều tra, ba van nước của hệ thống lọc nước RO1 bị hỏng nhưng ông thấy nhà chức trách lại chưa làm rõ ảnh hưởng của các van đến toàn hệ thống là như thế nào.
Viện Trang thiết bị và Công trình y tế đã vẽ lại sơ đồ hệ thống xử lý nước RO1 và RO2, từ đó nhận định “đây là một sự cố hy hữu” khi ba van của hệ thống RO1 bị hỏng trên cùng một đường nối tắt. Hệ thống RO1 hỏng ba van nên nguồn nước ô nhiễm đã nối thẳng từ hệ thống lọc thô chưa qua màng lọc RO và dẫn vào tank RO2 cho máy chạy thận nhân tạo.
“Đây chính là nguyên nhân khiến 9 bệnh nhân tử vong chứ không phải do tồn dư hoá chất HF trong quá trình làm sạch hệ thống”, ông Hải nói.
Chứng minh không còn tồn dư HF trong tank RO2 như kết luận của cơ quan công an, ông Hải phân tích.
Thứ nhất, bị cáo Bùi Mạnh Quốc (người trực tiếp sửa chữa) dùng axit HF và HCL để vệ sinh hệ thống. Anh ta sau đó dùng bơm cao áp để đẩy sạch hai loại hóa chất này ra đường thải nên không thể làm tồn dư hoá chất. Thứ hai, Quốc khai đã xả đáy bồn RO2, đồng nghĩa tank RO2 không còn nước nên việc kết luận tồn dư hoá chất và con đường ô nhiễm như trong kết luận điều tra và cáo trạng là không phù hợp, trái với thực tiễn và không không có cơ sở khoa học.
“Ngoài ra, Quốc dùng hỗn hợp HCL và HF để lau chùi 2 màng lọc nhưng kết luận điều tra và cáo trạng chỉ kết luận tồn dư HF. Vậy HCL đi đâu?”, ông Hải nói.
Tiến sĩ Lê Thanh Hải đại diện nhóm nhà khoa học lý giải nguyên nhân mới. Ảnh: Phạm Dự
Ông Hải đánh giá do hai hệ thống RO1 và RO2 đã sử dụng gần 10 năm, nhiều lần sục rửa bằng hoá chất nên làm cho quá trình hỏng 3 van diễn ra dần dần. Bị cáo Hoàng Công Lương (bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa Hoà Bình) có thể đã nhận thấy một số biểu hiện bất thường trong quá trình chạy thận trước đây nên yêu cầu bảo trì hệ thống nước. Tuy nhiên, hư hỏng từ hệ thống RO1 đã gây ô nhiễm trực tiếp vào vòng tuần hoàn cho chạy thận nhân tạo. Đây là điều không thể lường trước.
Ông Hải nhận định cơ quan điều tra đã cho phá dỡ toàn bộ hệ thống RO1 và RO2 khi chưa thực nghiệm hiện trường nên làm mất đi vật chứng quan trọng của vụ án. Cơ quan điều tra cần phục dựng toàn bộ hiện trường và thực nghiệm điều tra dưới sự chứng kiến của các nhà khoa học trong y tế để tìm ra nguyên nhân khách quan.
Về “tình tiết mới” trên, ông Nguyễn Huy Quang (Vụ trưởng Pháp chế Bộ Y tế) cho biết những nhận định của Viện trưởng Hải đã được ông trình bày tại phiên toà phúc thẩm. Tuy nhiên, HĐXX đã cho rằng lý giải trên không có căn cứ khoa học. “Bộ Y tế cũng đang soạn thảo chi tiết các nội dung và sẽ kiến nghị giám đốc thẩm trong tuần tới”, ông Quang nói trong sáng 2/8.
Ông Quang cho biết từ những ý kiến của các nhà khoa học, ngày 16/3, Bộ Y tế ra công văn mật số 41 gửi Thủ tướng, Phó thủ tướng thường trực về việc xuất hiện tình tiết mới mang tính khoa học liên quan nguyên nhân tử vong của các nạn nhân. Bộ Y tế còn ra tiếp công văn mật số 69 gửi Bộ Công an, TAND Tối cao, VKSND Tối cao để cung cấp tài liệu, chứng cứ khoa học mới liên quan đến quá trình giải quyết vụ án.
Trái với những nhận định của ông Hải, tại kết luận điều tra của Công an tỉnh Hòa Bình, bị cáo Bùi Mạnh Quốc bị xác định tự ý sử dụng hoá chất HF, HCL để sục rửa màng lọc. Từ đó dẫn đến tồn dư một lượng hoá chất lớn gấp nhiều lần mức cho phép, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Tại phiên phúc thẩm, HĐXX thông báo đã nhận được hai công văn mật này trong quá trình xem xét vụ án. Dù vậy sau nhiều ngày xét xử, nghị án, toà phúc thẩm vẫn giữ nguyên các nhận định của các cơ quan tố tụng về nguyên nhân 9 bệnh nhân tử vong và trách nhiệm liên quan của hàng loạt cán bộ tại Bệnh viện Đa khoa Hoà Bình.
HĐXX đánh giá các ý kiến mang tính giả thiết của Bộ Y tế và Viện Trang thiết bị và Công trình y tế về nguyên nhân bệnh nhân tử vong, con đường tồn dư hóa chất… “là không có cơ sở khoa học và không phù hợp với các chứng cứ trong hồ sơ vụ án”.
Cho rằng kết luận giám định của Viện khoa học hình sự (Bộ Công an) là chính xác, khoa học và phù hợp với lời khai của các bị cáo, HĐXX bác bỏ các lập luận, giả thiết mà Bộ Y tế đưa ra.
Hệ thống máy chạy thận ở Bệnh viện đa khoa Hòa Bình. Ảnh: Phạm Dự
Vụ án xảy ra vào sáng 29/5/2017 khi 18 bệnh nhân đang chạy thận nhân tạo tại Bệnh viện Đa khoa Hòa Bình thì có dấu hiệu bất thường. 9 người lần lượt tử vong. Công an xác định nguyên nhân do nguồn nước chạy thận không đảm bảo.
Tại phiên phúc thẩm mở cuối tháng 6, TAND tỉnh Hòa Bình tuyên phạt Hoàng Công Lương 30 tháng tù về tội Vô ý làm chết người.
Ở tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, Trương Quý Dương (nguyên giám đốc bệnh viện Hoà Bình), Trần Văn Thắng (nguyên trưởng phòng vật tư), Hoàng Đình Khiếu (nguyên phó giám đốc bệnh Hoà Bình) mỗi người 30 tháng tù, Đỗ Anh Tuấn (nguyên giám đốc công ty Thiên Sơn) 24 tháng tù treo.
Bị cáo Trần Văn Sơn (nguyên cán bộ phòng vật tư) và Bùi Mạnh Quốc không kháng cáo, chấp nhận án phạt 42 và 54 tháng tù.
Trước ngày toà án mở phiên phúc thẩm, Bộ Y tế đã gửi công văn tới TAND, VKSND tỉnh Hòa Bình. Bộ Y tế cho rằng án phạt bác sĩ Lương về tội Vô ý làm chết người là chưa phù hợp, không đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Trường hợp tòa phúc thẩm vẫn xác định tội danh này với bác sĩ Lương thì sẽ là “tiền lệ vô cùng nguy hiểm, rất xấu” và tạo ra tâm lý bất an cho các nhân viên y tế trong cả nước.
